Катэгорыя навучэнцаў: навучэнцы 1 – 2 курсаў.
Бялюткія на сценах ручнікі.
Прыгожых мараў мамы яны сведкі,
А кветкі—не знайсці ў жыцці такіх,
Шукай такія ў райскім садзе кветкі.
Вунь колькі іх—вялікіх і малых,
Агністых і ружовых, жоўтых, сініх,
У кошыках, вяночках і без іх,
На ручніках, дарожках і прасцінах.
А мама нешта вышывае зноў.
За вокнамі мяцеліца гуляе.
Аб чым ты, мама, марыш між снягоў?
Дзе, у якіх цяпер блукаеш далях?
А кветкі яркія, як памяць аб тых днях,
Дзе песня твая лепшая не спета…
Вятры злуюць, галосяць у снягах,
А ў хаце мамінай красуе лета.
Доўгімі зімовымі вечарамі, скончыўшы ўсе дзенныя клопаты па гаспадарцы, жанчыны збіраліся разам. Пралі, ткалі, вышывалі. У беларускім народзе такія пасядзелкі называліся вячоркамі. Гэта таксама была работа, а хутчэй за ўсе нават не работа, а аднолькавае для кожнай гаспадыні “ хобі ”, таму што і ад працэсу працы, і ад яе вынікаў кожная атрымлівала вялікае, светлае задавальненне.
Акрамя практычнага ўжытку, эстэтычнага выкарыстання, даматканыя вырабы, асабліва ручнікі, мелі недругараднае дачыненне ў абрадавых дзеяннях нашага народа. Устойлівае рытуальнае выкарыстанне ручніка разам з хлебам. Звычайна хлеб-соль падносілі на ручніку , на разасланы ручнік хлеб клаўся на стол . Хлеб як сімвал урадлівасці, багацця разам з ручніком паказваў , што і ручнік мае блізкую сімволіку, звязаную з багаццем, шчасцем, урадлівай глебай. Шырока выкарыстоўваўся ручнік, напрыклад , у вясельных абрадах. На ручнік станавіліся маладыя ў час вянчання. Ужываўся ручнік і для абгортвання рук маладых, калі іх урачыста абводзілі вакол стала, заводзілі за стол. Такім жа чынам жаніха і нявесту ўводзілі ў царкву. Гэта сімвалізавала адзінства маладых. Кульмінацыйны момант вяселля – прыезд павянчаных да хаты маладога – суправаджаўся своеасаблівай выставай пасагу нявесты: ручнікоў, абрусоў, посцілак, што з’яўлялася лепшым доказам здольнасці нявесты ткаць, а ў будучым – апранаць сям ‘ю.
Ручнік шырока ўжываўся не толькі ў вясельнай, але і ў жалобнай абраднасці. Адзін з такіх старажытных звычаяў – вывешванне ручніка з акна, пад якім стаяла труна з нябожчыкам. І ў знак жалобы, і для “патрэб” нябожчыка, які, паводле павер’ я, можа вярнуцца ў пакінутую хату. Ручнікамі абвязвалі і надмагільныя крыжы. Ручнік ужываўся і пры ўшанаванні духаў продкаў на Дзяды. Рытуалы з ручніком адрозніваліся паводле формы, але сутнасць іх была адна – ушанаванне продкаў. Такім чынам, ручнік быў сімвалічным пасрэднікам паміж зямным жыццем і замагільным светам.
Беларускі ручнік арнаментаваўся пераважна ўзорыстым тканнем. Да найбольш пашыранага тыпу адносіцца кампазіцыя з адной ці некалькіх папярочных палосбардзюраў, падпарадкаваных адзін аднаму і ўтвараючых адзінае цэлае. арнамент ручніка звычайна багаты і разнастайны. На рубяжы 19-20 стст. у ім пераважалі даўнія ромба-геаметрычныя ўзоры, потым з’явіліся раслінныя матывы.
Посцілкі, ручнікі, абрусы і іншыя тканыя і вышываныя рэчы былі не проста ўжыткам хатняга абіходу. Узоры тканых і вышываных вырабаў – гэта зашыфраваны аповед пра жыцце народа, яго працу, шчасце і нястачы, мары і спадзяванні.
